• późnoromańska (z wapienia i dolomitu, murowana, jednonawowa, bez-wieżowa) z fundacji księcia opolskiego Władysława w r. 1231 jako kościół farny dla osady Bytom i otaczających ją przedmieść;
  • obudowywana kaplicami, m. in. św. Zygmunta (dar bytomian wyklętych za zamordowanie w r. 1367 dwóch księży) i NMP ( z obrazem Madonny Bytomskiej sprzed 1420 r.);
  • w 1430 r. splądrowana przez husytów;
  • spalona w 1515 r. i ok. r. 1530 odbudowana w stylu renesansowym (wte-dy: dobudowanie wieży i nawy zachodniej, nowe sklepienia siatkowe, odrzwia i duży krucyfiks – prawdopodobnie dzieło bytomianina Jana Solskiego);
  • wielekroć plądrowana (np. w r. 1627 i 1643) i niszczona (np. w r. 1670 wskutek pożaru), a potem odbudowywana i wyposażana (z ok. r. 1681 – m. in. drzwi zakrystii; z XVIII w. – barokowe ołtarze, chrzcielnica i figury: Chrystusa Frasobliwego i Dobrego Łotra; z ok.1810 r. krypta grobowa hrabiów Henckel von Donnersmarcków);
  • w latach 1840-1876 gruntownie przebudowana w stylu neogotyckim, wtedy: po zdjęciu cebulastego hełmu z 1821 r. nadbudowa wieży (o część ceglaną z wieżyczkami i attyką) i zwieńczenie ośmioboczną iglicą; prze-dłużenie naw: głównej i od Rynku; nowe sklepienia; w miejsce ukośnego dachu od ul. Koziołka ceglany szczyt ze sterczynami i blendami; powiększenie zakrystii; dobudowanie kruchty przy wejściu głównym i wybicie nad nim rozety oraz gotycka oprawa pozostałych okien; ogrodzenie kościoła i nowej plebanii; wewnątrz kościoła: poszerzony chór muzyczny; nowe: organy, marmurowa posadzka, ambona, neogotyckie ławki i konfesjonały; nowe ołtarze: główny z obrazem Wniebowzięcia NMP wiedeńczyka Bonawentury Emmlera z 1861 r. (obecnie w nawie bocznej przy chórze) oraz boczne: Św. Krzyża i św. Józefa; stacje Drogi Krzyżowej i krucyfiksy w bocznych kruchtach; kamienne figury przed kościołem: Ukrzyżowanie, św. Barbara i św. Florian;
  • urządzana na nowo w latach 20-tych (m. in. neobarokowe konfesjonały) i 30-tych (m. in. z 1937 r. obecny ołtarz główny z obrazem Francesco Corradiego z 1659 r. i medalionem MB Bytomskiej);
  • po r. 1945 odbudowana ze zniszczeń wojennych (bez sygnaturki na da-chu, z obniżonym szczytem nad wejściem głównym, z nowymi witraża-mi);
  • w latach 1957-1965 zabezpieczona przed szkodami górniczymi.