• powstała w r. 1231 w obrębie diecezji krakowskiej (od r.1821 w diecezji wrocławskiej, od 1972 – w opolskiej, a od 1994 – w gliwickiej);
• obejmowała początkowo miasto oraz przedmieścia i wioski: Rozbark, Szombierki, wkrótce też Łagiewniki, Dąbrowę, Orzegów, Godulę, Chebzie, Czarny Las-Wirek, Chropaczów, Świętochłowice, Królewską Hutę i Brzeziny, a po r. 1821 także: Hajduki, Lipiny, Piaśniki i Zgodę;
• od poł. XIX w., na skutek gwałtownego przyrostu ludności w związku z rozwojem przemysłu, parafia zaczęła się dzielić (do tej pory w jej obrębie powstało kilkadziesiąt parafii, a świątynia zyskała tytuł „matki kościołów”);
• duszpasterstwo pełnili tu najpierw księża diecezjalni, od 1400 do 1810 r. (z przerwą w latach 1565-1632, kiedy kościołem zawładnęli protestanci) – norbertanie z wrocławskiego klasztoru św. Wincentego, a po kasacji zakonów – ponownie księża diecezjalni;
• proboszczowali tu: w l. 1840-1874 ks. Józef Szafranek, poseł na sejm (gruntowna przebudowa kościoła w stylu neogotyckim, założenie parafii św. Barbary w Chorzowie i Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Goduli, sprowadzenie sióstr De Notre Dame oraz szarytek); w l. 1874-1893 ks. Nor-bert Bończyk, poeta – „Homer Śląski” (założenie parafii św. Trójcy w Bytomiu i św. Józefa w Zgodzie, założenie Towarzystwa Młodzieży św. Alojzego); w l. 1893-1900 ks. Teodor Myśliwiec (założenie parafii św. Jana Nepomucena w Łagiewnikach); w l. 1900-1921 ks. Emanuel Buchwald (założenie parafii św. Jacka w Bytomiu); w l. 1922-1930 ks. Jó-zef Niestrój (założenie parafii św. Barbary w Bytomiu); w l. 1930-1945 ks. Alfred Hrabowski (renowacja kościoła ze zmianą ołtarza głównego); w r. 1946 ks. Józef Thomys; w l. 1946-1957 ks. Walenty Opaliński; w l. 1957-1982 ks. Wacław Schenk, prof. KUL (zabezpieczenie kościoła przed szkodami górniczymi, nowe witraże, założenie parafii św. Anny, sprowadzenie z Szombierek i konserwacja obrazu MB Bytomskiej); w l. 1982-1993 ks. Eugeniusz Piotrowski (budowa domu katechetycznego); w l. 1993-1998 ks. Henryk Mokros; od r.1998 ks. Piotr Kopiec.